jueves, 13 de septiembre de 2012

CARTA POBLA DE ALCOLEA (VILANOVA D'ALCOLEA)

GENTES, COSTUMBRES, TRADICIONES, HISTORIAS, PATRIMONIOS Y PAISAJES DE LA PROVINCIA DE CASTELLÓN:

Por JUAN E. PRADES BEL (Taller de historia, memorias y patrimonios).

(Sinopsis): RECORDAR TAMBIÉN ES VIVIR…

(Temáticas): PATRIMONIO HISTÓRICO, ETNOLÓGICO, ETNOGRÁFICO, RURAL Y AGRARIO DE VILANOVA D'ALCOLEA.

"CARTA POBLA DE VILANOVA D'ALCOLEA, ACTA SIGNADA EL 13 DE FEBRERO DEL AÑO 1.245".

INTRODUCCIÓN: La historia medieval de Alcolea ha estado siempre unida al castillo de Cuevas de Vinromá y su Encomienda a la que perteneció. Una vez reconquistada Alcolea y Coves el 11 de mayo de 1235, pasan a poder de Don Blasco de Alagón, y después de su muerte, pasan a la Orden de Calatrava que asumió la tarea de repoblar la zona otorgando el 13 de febrero de 1245 la Carta de Población que motiva dedicarle este artículo monográfico a dicha acta fundacional. En 1293, Alcolea pasó a manos de la Orden del Temple que la adhirió con todas sus posesiones para el Castillo de Peñíscola, dotándola de la condición de Villa y llamándose desde entonces Villanueva de Alcolea.

EXPOSICIÓN DOCUMENTAL: Enric Guinot Rodríguez. L'Orde de Calatrava atorga la carta pobla de Vilanova d'Alcolea 13 febrer 1245. Edició d'Enric Guinot Rodríguez. Les cartes de poblament medievals valencianes. València 1991, pp. 182-184:

TEXTOS CARTA PUEBLA EN LATÍN: “Sit notum cunctis, quod ego, frater Lopo Martiniz, preceptor de Alcanicio, cum consensu et voluntate fratrum nostrorum Petri Pelagii, et fratris Petri Iohannis, et fratris Petri Eximenez, et fratris Martiniz Rodriguiz, et fratris Gaso, et fratris Petri Martiniz, et aliorum fratrum nostrorum presentium et futurorum, damus et concedimus modo et imperpetuum omnibus populatoribus de Alcolea, eum terminum et locum integriter de Alcolea.

Predictum locum damus vobis et vestris, cum ingressibus et egressibus suis, scilicet ad LXVIª laboratores, et si magis vo[lueri]tis acollire, vel non, quod sit in consilio et voluntate nostra.

Predicta damus vobis et vestris cum montibus et erbis, et fustis, et aquis, et petris, et arboribus, et cum omnibus ibi pertinentibus, secure et potenter, ad bonum forum et consuetudinem Cesarauguste, salvo tamen ius et dominium et fidelitatem ordinis Calatrave, ad omnis vestras et vestrorum voluntatis perpetualiter faciendas.

Preterea retinemus furnos et molendina et domenge.

Et est sciendum quod populatores de Alcolea populantur ad decimam et primiciam, et primiciam sit de consilio, et quod expendat ad voluntatem domini et consilii in ecclesiis et in rebus quod necesse sint in eclesiis et in fortitudine castra, et istud factum quod expendat ad voluntatem domini et consilii.

Prefatus terminus affrontat de una parte cum termino de Miraveto, et cum serra, et de serra per petrafitam, et de petrafita que pergit ad vilarem de Subarra, et de vilare de Subara in directo maris; et de alia parte Almedixer, et de Almedixer sicut dividit cum Covibus de Avinromano, et de parte de Almedixer et venit ad magnum barrancho de Ribatorra, et puia ad sus barrancho barrancho, et puja ad serram de Verixt.

Sicut affrontatur et terminantur predicta, sic damus vobis et vestris ad omnes vestras et vestrorum voluntates imperpetuum, preter militibus et sanctis, salvo tamen ius et dominium ordinis Calatrave, sicut melius dici et intelligi potest, ad comodum et salvamentum vestri et vestrorum.

Actum est hoc idus febroarii anno Domini Mº CCº XLº quarto.

Sig+num fratris Loppo Martiniz, preceptoris de Alcanicio. Sig+num Petri Pelagi. Sig+num fratris Petri Iohannnis. Sig+num fratris Petri Eximenez. Sig+num fratris Martiniz Rodriguiç. Sig+num fratris Gaço. Sig+num fratris Petri Martiniç, qui hoc concedimus et iussimus scribi et firmari.

Sig+num Petri Olzina. Sig+num Iohannis Soler. Sig+num Iohannis Solerii, testium.

Raymundus de Peguerolis, qui hec scripsit et hec signum fecit, die et anno quo supra”.

Universitat Jaume I. Castelló. Arxiu Virtual Jaume I http://www.jaumeprimer.uji.es - Document nº 000687.

TEXTOS CARTA PUEBLA EN ESPAÑOL: "Sépase a todos que yo, hermano Lope Martinez (frater Lopo Martiniz), preceptor de Alcañiz, con el consentimiento y consentimiento de nuestros hermanos Pedro Pelagio (Petri Pelagii), y el hermano Pedro Juan (Petri Iohannis), y el hermano Pedro Eximénez (fratris Petri Eximenez), y el hermano Martiniz Rodríguez (fratris Martiniz Rodriguiz), y el hermano Gaso, y el hermano Pedro Martinez (fratris Petri Martiniz), y de otros hermanos de nuestro presente y futuro, concedemos, y concedemos, ahora y para siempre a todos los de Alcolea, ese término y lugar enteramente de Alcolea.

Le damos el lugar antedicho a usted y los suyos, con sus entradas y salidas, a saber, a los 66 trabajadores:

Te damos a ti y a tus tribus con montes y yerbas y palos y aguas y peñascos y árboles y con todo lo que hay allí, con seguridad y poder, al buen mercado y costumbre de Zaragoza que todos vosotros y vuestra voluntad debéis cumplir perpetuamente.

Además, conservamos hornos, molinos y dominios.

Y es de saberse que los asoladores de Alcolea asolan la décima y primera parte, y la primera es del cabildo, y que pesa a la voluntad del señor y cabildo en las iglesias y en cosas que son necesarias en las iglesias y en el ejército; y un plan.

Dicho lindero hace frente por un lado con el lindero de Miravet (Miraveto), y con sierra, y sierra por roquerío, y roquerío, que va al caserío de Subarra, y de la hacienda a Subara en línea recta con la mar; y de la otra parte Almedixer, y de Almedixer como parte con las Covetas de Avinromanus, y de la otra parte de Almedixer, y llega al barranco grande de Ribatorra, y sube por el barranco del Sus (cerdo), y del barranco sube a la sierra de Verixt.

Así como se ponen fin a las dichas declaraciones, así te damos a ti y a los tuyos por toda vuestra voluntad y vuestras voluntades para siempre, excepto los soldados y santos, sin perjuicio de los derechos y señorío de la orden de Calatrava, como puede ser mejor dicho y entendido para el beneficio y seguridad de usted y los suyos.

Esto sucedió el doce de febrero del año de nuestro Señor, el cuatro de febrero.

Sig+Num del hermano de Loppo Martiniz, preceptor de  Alcañiz (Alcanicio). El signo de Pedro Pelagi. La señal del hermano de Juan Pedro. El signo del hermano de Pedro Eximénez. Signum del hermano Martiniz Rodriguiç. Signum del hermano Gaço. La señal del hermano de Peter Martiniç, a quien concedemos y mandó escribir y confirmar.

Firmado por Petri Olzina. Firmado por Juan Soler (Johannis Soler). El signo de Juan Soleri (Sig+num Iohannis Solerii), testigos.

Ramón de Pegueroles (Raymundus de Peguerolis), que escribió esto e hizo esta señal, en el día y año anterior. 

ADDENDA: ADICIONES Y COMPLEMENTOS SOBRE LAS TEMÁTICAS Y MOTIVOS REFERIDOS EN EL ARTÍCULO. (POR JUAN E. PRADES):

BIBLIOGRAFIA, WEBGRAFÍA Y FUENTES DOCUMENTALES:

- GUAL CAMARENA, MIGUEL (1989): Las cartas pueblas del reino de Valencia. Contribución al estudio de la repoblación valenciana. (Premio Menéndez Pelayo en 1948. Ed. a cargo de Desamparados Pérez Pérez), Generalitat Valenciana, Valencia, 1989, pp. 164-167.

- Universitat Jaume I. Castelló. Arxiu Virtual Jaume I

http://www.jaumeprimer.uji.es - Document nº 000687.

- GUINOT RODRÍGUEZ, ENRIC (1991): Cartes de poblament medievals valencianes. Generalitat Valenciana, Valencia, 1991.


ARCHIVO:






No hay comentarios:

Publicar un comentario